🔴مزایای بازار دوطرفه در بورس چیست؟ همه چیز درباره بازار دوطرفه، فروش تعهدی و استقراضی سهام؛ تاثیر بازار دوطرفه بر بورس چگونه است؟ کدام نمادها مشمول بازار دوطرفه هستند؟ /25بهمن98

>>تکمیلی 27 بهمن: نظر صحرایی مدیرعامل بورس تهران درباره بازار دو طرفه و فروش تعهدی سهام؛ تکمیلی 3 اسفند: نمادهای بازار دوطرفه مشخص شدند 5 بورسی و 3 فرابورسی؛

تکمیلی 27 بهمن: نظر صحرایی مدیرعامل بورس تهران درباره بازار دو طرفه و فروش تعهدی سهام
مدیرعامل بورس: این معاملات محدود و تنها در 5 نماد در بورس شروع می‌شود این نمادها شامل #سفارس #فملی #وتجارت #وساپا و #فاراک می شود و مکانیسم‌های کنترلی پیش‌بینی شده و بر این اساس در حد ۰.۵% نسبت به آخرین قیمت، امکان فروش تعهدی وجود دارد. همچنین اگر شاخص (کل و هم وزن) بیش از یک و نیم درصد افت داشته باشند این عملیات متوقف می‌شود. سهامداران عمده شرکت‌ها در نمادی که سهامدار عمده هستند اجازه فروش تعهدی را نخواهند داشت

بازار دوطرفه چیست؟
استفاده از ابزار فروش استقراضی یا فروش تعهدی و دیگر ابزاری که امکان کسب سود از نزول قیمت سهام را نیز فراهم می‌کند منجر به ایجاد بازار دوطرفه خواهد شد. به این معنی که برخلاف بازار یک طرفه که تنها می‌شود از رشد قیمت سهام سود برد، در بازار دوطرفه هم از رشد سهام و هم از افت سهام می‌توان سود کسب کرد. در بورس‌های پیشرفته جهان بازار سهام دوطرفه است. اما در ایران تاکنون بازار سهام یک طرفه بوده است

تاثیر بازار دوطرفه بر بورس...
تاثیر ایجاد بازار دو طرفه در بورس را می‌توان از دیدگاه‌های متفاوت بررسی کرد. از یک سو منجر به افزایش نقدشوندگی و در نهایت کارایی بازار سهام خواهد شد، عرضه و تقاضا متعادل می‌شود، در روزهای صعودی بازار از افزایش هیجانی و بیش از حد قیمت‌ها جلوگیری خواهد کرد و در نتیجه مانع از حبابی شدن سهام شرکت‌ها می‌شود. همچنین به معامله‌گران حرفه‌ای بازار این امکان را می‌دهد تا از نتایج ارزیابی‌های خود در روندهای صعودی و نزولی بورس استفاده کنند و جایگاه تحلیل در بازار سهام ارتقا پیدا می‌کند.
اما از سوی دیگر در زمان رکود یا ریزش‌های سنگین بورس اگر محدودیتی ایجاد نشود می‌تواند شدت سقوط قیمت‌ها را افزایش دهد و امکان دستکاری قیمت‌ها بیشتر می‌شود.  به همین منظور باید نظارت کامل و کنترل‌های لازم از سوی نهاد ناظر و سازمان بورس صورت گیرد.

تجربه بورس‌های جهانی چطور بوده است؟
در سال‌های اخیر تلاش بسیاری در راستای ارتقای بازار سهام ایران در رقابت با بورس‌های جهانی شده است.
فروش استقراضی در بورس‌های جهانی علیرغم اینکه انتقاداتی همواره به آن وارد می‌شد، موفقیت‌آمیز و بسیار به آنچه از ابتدای اجرای طرح پیش‌بینی می‌شد نزدیک است. البته فروش استقراضی می‌تواند تشدیدکننده یکسری بحران‌ها باشد، به همین منظور پس از بحران‌های سال ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ میلادی، محدودیت‌های فروش استقراضی در بسیاری از بورس‌های دنیا افزایش پیدا کرده است.

بازار دوطرفه چیست؟ چه اثری بر بورس می‌گذارد؟
استفاده از ابزار فروش استقراضی یا فروش تعهدی و دیگر ابزاری که امکان کسب سود از نزول قیمت سهام را نیز فراهم می‌کند منجر به ایجاد بازار دوطرفه خواهد شد. به این معنی که برخلاف بازار یک طرفه که تنها می‌شود از رشد قیمت سهام سود برد، در بازار دوطرفه هم از رشد سهام و هم از افت سهام می‌توان سود کسب کرد. در بورس‌های پیشرفته جهان بازار سهام دوطرفه است. اما در ایران تاکنون بازار سهام یک طرفه بوده است.

تاثیر ایجاد بازار دو طرفه در بورس را می‌توان از دیدگاه‌های متفاوت بررسی کرد. از یک سو منجر به افزایش نقدشوندگی و در نهایت کارایی بازار سهام خواهد شد، عرضه و تقاضا متعادل می‌شود، در روزهای صعودی بازار از افزایش هیجانی و بیش از حد قیمت‌ها جلوگیری خواهد کرد و در نتیجه مانع از حبابی شدن سهام شرکت‌ها می‌شود. همچنین به معامله‌گران حرفه‌ای بازار این امکان را می‌دهد تا از نتایج ارزیابی‌های خود در روندهای صعودی و نزولی بورس استفاده کنند و جایگاه تحلیل در بازار سهام ارتقا پیدا می‌کند.

اما از سوی دیگر در زمان رکود یا ریزش‌های سنگین بورس اگر محدودیتی ایجاد نشود می‌تواند شدت سقوط قیمت‌ها را افزایش دهد و امکان دستکاری قیمت‌ها بیشتر می‌شود. به همین منظور باید نظارت کامل و کنترل‌های لازم از سوی نهاد ناظر و سازمان بورس صورت گیرد.

بازار سهام از چهارم اسفند دوطرفه می‌شود
فروش تعهدی در مرحله پایانی
طبق وعده‌های سیاست‌گذاران بازار سرمایه درخصوص اجرای دستورالعمل فروش تعهدی اوراق بهادار در بورس و فرابورس، شرکت بورس اوراق بهادار تهران در اطلاعیه‌ای از آغاز به‌کار این ابزار از چهارم اسفند سال‌جاری خبر داد. همچنین طبق اظهارات معاون بازار شرکت بورس تهران، آغاز به‌کار این بازار با ۵نماد از ۵صنعت فعال در بازار سهام خواهد بود.

ورود ابزارهای جدید معاملاتی به بازار سرمایه همواره یکی از راهکارهای مهم در جذب سرمایه‌گذار بیشتر و همچنین تعمیق بازار است. تحقق این موضوع به‌ویژه در دوران رشد و شکوفایی بازار از اهمیت بالایی برخوردار است. «دنیای‌اقتصاد» همواره در گزارش‌های پیشین خود به این موضوع تاکید کرده که با توجه به رشد اخیر بازارسرمایه، رکوردشکنی‌های پیاپی شاخص کل بورس و برتری این بازار در مقایسه با دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری موازی، باید سیاست‌گذار بازار سرمایه بهترین و مناسب‌ترین استفاده را از این فرصت ایجاد شده داشته باشد. در این راستا یکی از مهم‌ترین ابزارهای تجهیز بورس به مکانیزمى مانند فروش تعهدى و دوطرفه کردن بازار از سوى مقام ناظر فعال است، تا علاوه بر کنترل هیجان در معاملات سهام، امکان رونق پایدار فراهم شود. در واقع زمانى که امکان کسب سود از نزول سهام وجود داشته باشد، فضاى تحلیلى در بازار سهام تقویت می‌شود و با توجه به دوطرفه شدن بازار می‌توان به رونق پایدار آن امیدوار بود. حال خوشبختانه سازوکار این ابزار جدید نهایی شده و به‌زودی شاهد آغاز به‌کار آن خواهیم بود.

۵معیار مهم در انتخاب نمادها
محمود گودرزی معاون بازار شرکت بورس تهران با اشاره به تصویب دستورالعمل فروش تعهدی اوراق بهادار اعلام کرد: این سازوکار معاملاتی با توجه به اتمام کلیه فرآیندهای ممیزی سامانه‌های معاملاتی مربوطه از ۴ اسفند راه‌اندازی می‌شود.

وی در ادامه توضیح داد: بورس تهران علاوه بر بررسی و تست‌ سامانه‌های مربوط به معاملات فروش تعهدی، اقدام به برگزاری جلسات متعدد آموزش سازوکار معاملات برمبنای فروش تعهدی برای فعالان بازار سرمایه کرده است. گودرزی در ادامه ۵معیار مهم را درخصوص انتخاب نمادهای قابل معامله در این بستر برشمرد و گفت: با توجه به مطالعات انجام گرفته در رابطه با نحوه انتخاب نمادهای قابل فروش به شکل استقراضی در بورس‌های منتخب دنیا و همچنین با درنظر گرفتن شرایط و ویژگی‌های بورس تهران، معیارهای خاصی برای انتخاب نمادهای قابل فروش در این ابزار درنظر گرفته شده است.  وی گفت: گردش معاملات در سه‌ماه اخیر، میانگین حجم معاملات روزانه در سه ماه اخیر، درصد روزهای کاری مجاز بودن نماد در یک‌سال اخیر، درصد سهام شناور آزاد و ارزش روز شرکت‌ها از جمله‌ معیارهای مهم در گزینش نمادهای قابل معامله در فروش تعهدی خواهد بود. معاون بازار شرکت بورس تهران در ادامه توضیح داد: براساس معیارهای عنوان شده و وزن‌دهی به هر معیار، شرکت‌های پذیرش شده در بورس تهران رتبه‌بندی شده و با توجه به رتبه کسب شده توسط هر شرکت این انتخاب صورت می‌گیرد.

۵شرکت از ۵ صنعت
گودرزی در ادامه با اشاره به اینکه رعایت تنوع صنایع از دیگر معیارهای قابل‌توجه در این ابزار است، گفت: جنس معامله‌گران فعال (حقیقی و حقوقی) بر روی نمادها و سپری شدن حداقل یک‌سال از تاریخ شروع معاملات نماد در بورس نیز از دیگر معیارهای گزینش نمادهاست. در نهایت میانگینی از این معیارها برآورد شده و با اعطای وزن‌دهی خاص، نماد منتخب وارد این سازوکار فروش تعهدی می‌شود.

به گفته گودرزی‌، در گزینش نمادها تنها به نمادهای بزرگ و بنیادی بازار توجه نشده و تمامی آنها از یک‌جنس نیستند. ممکن است شرکتی با بنیادی قوی و حتی شرکت مشمول اصل ۴۴نیز در این سازوکار فروش تعهدی قرار گیرد.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه در زمان شروع به‌کار این سازوکار معاملاتی، تعداد نمادهای تعریف شده جهت انجام معاملات فروش تعهدی محدود است، گفت: البته این موضوع موقتی بوده و پس از بررسی‌های لازم، این معاملات در دیگر نمادها نیز قابل تعریف خواهد بود. همچنین تا پایان سال‌جاری با همین تعداد محدود نماد بوده و از سال آتی و با بررسی‌های صورت گرفته به‌طور تدریجی به تعداد نمادها افزوده خواهد شد.

گودرزی در ادامه توضیح داد: به این ترتیب قرار است ابزار فروش تعهدی از چهارم اسفند ماه سال‌جاری بر روی ۵نماد از ۵ صنعت فعال در بازار سهام تعریف شود و آغاز به‌کار این ابزار با همین تعداد نماد باشد. در این راستا «دنیای‌اقتصاد» برای بررسی بیشتر سازوکار معاملات فروش تعهدی و تشریح نکات مثبت و منفی ورود این ابزار جدید به بازار سرمایه، به گفت‌وگو با مدیران عامل سه شرکت کارگزاری پرداخته است. جزئیات بیشتر را در ادامه می‌خوانیم.

توجه به سه محور اصلی
در این راستا محمدرضا سرافراز از فعالان بازار سرمایه در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با اشاره به اینکه فروش تعهدی، اقدامی مناسب در بازار سرمایه خواهد بود، گفت: در راستای اجرای این دستورالعمل باید به ۳بحث مهم توجه شود؛ گام نخست توجه به بسترهای نرم‌افزاری است. درحال‌حاضر تعدادی از سامانه‌های مدیریت سفارش (OMS) برای ارائه خدمات در این زمینه اعلام آمادگی کرده‌اند و به این ترتیب به‌نظر می‌رسد مشکلی در زمینه نرم‌افزاری وجود نداشته باشد. وی در ادامه افزود: بحث دیگر مربوط به قوانین و مقررات است. در این راستا سازمان بورس تمهیدات لازم در زمینه قوانین و مقررات فروش تعهدی را درنظر گرفته است. حال شاید در زمان اجرا و عملیاتی شدن این موضوع یک سری مشکلات و باگ‌هایی ایجاد شود که باید اقدامات لازم برای رفع آن درنظر گرفته شود. سرافراز بحث دیگر را مربوط به بازارسازی این امر دانست و گفت: در راستای اجرایی شدن این موضوع یکی از مهم‌ترین موارد بازارسازی است. در این میان کلیه نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه از جمله کارگزاری‌ها باید آماده ورود این ابزار به بازار سهام باشند. به عبارت دقیق‌تر در فروش تعهدی باید به ۲ راس اصلی توجه کرد؛ یک راس این امر شرکت‌هایی هستند که به ارائه سهم می‌پردازند و در این فهرست به‌نظر می‌رسد از ۳۰ یا ۵۰شرکت بزرگ بازار یا همان شاخص‌سازها استفاده شود. باید دید که سهامدار عمده این شرکت‌ها به چه نحوی تصمیم به عرضه سهم دارد. وی ادامه داد: راس دیگر را خریداران تشکیل می‌دهند یا به عبارت دیگر گروهی که (Short sell) می‌کنند، قرار دارند.  به گفته سرافراز باید نهادهای مالی مرتبط بین این دو راس اصلی، تمامی اطلاع‌رسانی‌ها، آموزش‌ها و فرهنگ‌سازی‌های لازم را انجام دهند تا عموم سرمایه‌گذاران به مفاهیم این موضوع پی ببرند. وی در ادامه با اظهار این مطلب که نباید انتظار داشت با ورود فروش استقراضی به بازار به یک‌باره رشد پرشتابی در بازار شکل گیرد، گفت: واکنش بازار به ورود این ابزار جدید به‌صورت تدریجی بوده و بالطبع رشد آن نیز تدریجی خواهد بود.

اقدامی مثبت و لازم
محمد عابد، از دیگر فعالان بازار سرمایه نیز معتقد است که اجرای دستورالعمل فروش تعهدی اوراق بهادار، اقدامی بسیار مناسب و لازم برای بورس است.  وی در ادامه با تاکید بر اینکه جای چنین ابزاری در بورس خالی بود، گفت: نباید در انتظار فراهم‌شدن تمامی زیرساخت‌های لازم بود تا فرصت‌سوزی شود، بلکه به تدریج زیرساخت‌ها نیز آماده خواهد شد.

ابزاری مناسب برای چینش استراتژی مالی بهینه
علیرضا تاج‌بر نیز معتقد است که فروش استقراضی ابزاری بسیار مفید و کارآمد به‌خصوص در چینش استراتژی‌های مالی بهینه خواهد بود. هر چند این ابزار جدید با مشکلات فقهی همراه بود ولی با همیاری سیاست‌گذاران بازار سرمایه، این موارد مرتفع شد.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به زیرساخت‌های لازم برای اجرایی شدن این ابزار جدید اشاره کرد و گفت: در این میان زیرساخت‌های لازم برای اجرایی شدن فروش تعهدی درحال نهایی شدن است تا ۲گروه اصلی استفاده‌کنندگان از آن با کمترین مشکل مواجه شوند؛ ناشران یا همان سهامداران عمده و کارگزاری‌ها ۲طیف اصلی در این زمینه هستند که در این میان کارگزاری‌ها برای ایجاد تنوع بیشتر در سبد محصولات خود و جذب مشتری بیشتر، اقدامات لازم را انجام می‌دهند. تاج‌بر نگرانی اصلی برای کارگزاری‌ها را مربوط به بحث‌های تضامین و تعهدها دانست و گفت: در این میان حسابداری‌ها نیز وارد فاز جدیدی خواهد شد که باید برای این موضوع نیز تدبیری اندیشیده شود. وی در ادامه با اظهار این مطلب که در بازاریابی و اجرای مناسب این ابزار توسط کارگزاری‌ها، اطمینان خاطر داریم، گفت: بحث ساماندهی سامانه‌های معاملاتی(OMS) نیز از دیگر مواردی است که باید به آن توجه شود. به گفته تاج‌بر، با تمامی این موارد عنوان شده، پیش‌بینی می‌شود که استقبال بسیار خوبی از ورود ابزار فروش تعهدی به بازار سهام از سوی سرمایه‌گذاران بورسی صورت گیرد.

با ابلاغ دستورالعمل فروش تعهدی اوراق بهادار در بورس و فرابورس، این پرسش شکل می‌گیرد که فروش تعهدی اوراق بهادار چیست، بازار دو طرفه چگونه ایجاد می‌شود و چه تاثیری بر بازار سهام دارد؟

در بورس ایران علی‌رغم تلاش‌های انجام شده برای ارتقا کارایی و کیفیت در مقایسه با بورس‌های جهانی، همواره خلا برخی از ابزارها وجود داشته است. یکی از آن موارد این‌است که در بازار سهام ایران برخلاف سایر کشورها تنها می‌توان از رشد قیمت سهام سود کرد.

به این‌صورت که پیش‌بینی می‌شود که قیمت سهمی در آینده افزایش خواهد یافت یا به عبارتی سهمی ارزنده‌تر از قیمت فعلی است. در نتیجه با خرید و در نهایت افزایش قیمت سهم سود کسب می‌شود. اما در بورس بسیاری از کشورهای جهان، به ویژه بورس‌های پیشرفته ابزاری تحت عنوان فروش استقراضی وجود دارد که در آن نزول قیمت سهم هم میتواند سود به همراه داشته باشد.

فروش استقراضی (Short Selling) چیست؟
در بورس‌های جهانی، یک ابزار یا روش سرمایه‌گذاری تحت عنوان فروش استقراضی (Short Selling) وجود دارد. در فروش استقراضی می‌توان از نزول قیمت سهام سود کرد.

به این‌صورت که فردی پیش‌بینی می‌کند که قیمت سهام شرکتی بیش از اندازه رشد کرده و در آینده احتمالا نزولی خواهد شد. در این حالت سرمایه‌گذار بدون آنکه سهام آن شرکت را از قبل خریداری کرده باشد، می‌تواند سهام را از مالک آن قرض کند و پس از سپری شدن یک بازه زمانی همان تعداد سهم به علاوه بهره آن را به مالک پرداخت کند.

 میزان بهره نیز از قبل مشخص می‌شود. در این‌صورت متقاضی از مابه‌تفاوت فروش سهم در قیمت بالاتر و خرید مجدد آن در ارقام پایین سود می‌کند. در این حالت بر اساس قرارداد قرض مالکیت به فروشنده منتقل می‌شود.

سازوکار فروش استقراضی چیست؟
معمولا فرآیند فروش استقراضی توسط کارگزاری‌ها انجام می‌شود. به این صورت که صاحبان سهام تعداد مشخصی از سهام خود را به متقاضیان قرض می‌دهند. برای این‌کار حتما باید درخواست ارائه سهام برای فروش استقراضی به کارگزاری داده شود تا وارد وضعیت معاملاتی استقراضی ‌شوند. کارگزاران پس از شناسایی فرد متقاضی، سهام مالک را به متقاضی قرض می‌دهند.

پس از آن متقاضی نسبت به فروش سهام مالک اقدام می‌کند، مبلغ حاصل شده از فروش نزد کارگزار خواهد ماند. متقاضی علاوه بر مبلغ کسب شده از فروش سهام، موظف است مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد کارگزار محفوظ داشته باشد تا در صورتی که متقاضی سهام مالک را بازنگرداند از وجه تضمین استفاده شود.

الگوی فروش استقراضی متعارف در حالت کلی
در مدت زمان استقراض مبلغ ماحصل از فروش سهام توسط کارگزار سرمایه‌گذاری می‌شود و سود آن به مالک پس از کسر کارمزد کارگزار پرداخت می‌شود. در صورت تمایل مالک سهام و به منظور ایجاد انگیزش برای متقاضیان مبلغی از سود نیز به متقاضی تعلق پیدا می‌کند. پس از آن اگر پیش‌بینی متقاضی محقق شود و قیمت سهام کاهش پیدا کند همان تعداد سهم را مجدد خریداری و تحویل مالک می‌دهد و در نتیجه مابه تفاوت آن سودی برای متقاضی است. اما اگر قیمت سهم افزایش پیدا کند، متقاضی باید همان تعداد سهم را در قیمتی بالاتر بخرد و تحویل مالک دهد، پس در این‌صورت زیان می‌کند.   لازم به ذکر است در مدت زمان فروش استقراضی کلیه حق و حقوق مالک سهام به جز حق رای محفوظ خواهد ماند.

میزان ریسک سرمایه‌گذاری در فروش استقراضی چقدر است؟
با توجه به این‌که عدد صفر حداقل قیمت یک سهم محسوب می‌شود و حداکثری برای رشد قیمت سهمی وجود نخواهد داشت و ممکن است رشد سهمی ادامه‌دار باشد، پس ریسک این عمل به شدت بالاست و تنها معامله‌گران حرفه‌ای بازار می‌توانند از این روش سود کسب کنند.

 
روش‌های مشابه فروش استقراضی کدامند؟
فروش تعهدی، خرید اختیار فروش و فروش قرارداد آتی از ابزارهای مالی مشابه با فروش استقراضی هستند که هر سه برای کسب سود در بازارهای نزولی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 
فروش تعهدی چیست؟
با توجه به این‌که دریافت بهره در دین اسلام حرام است، به دلیل ربوی بودن فروش استقراضی و مشکلات شرعی ایجاد شده، تغییراتی در سازوکار فروش استقراضی ایجاد شده است. این تغییرات در قالب عقد وکالتنامه فی مابین مالک سهام و متقاضی است.
به این صورت که سرمایه‌گذار به وکالت از مالک سهام و با نام مالک، نسبت به فروش سهام مالک اقدام می‌کند. به این روش فروش تعهدی گفته می‌شود.

 
سازوکار فروش تعهدی چیست؟
در این روش همانند فروش استقراضی سهامدار تصمیم می‌گیرد تا کل یا بخشی از سهام خود را جهت انجام معاملات فروش تعهدی در اختیار افراد متقاضی قرار دهد. پس از مراجعه به کارگزاری و عقد قرارداد با کارگزار، نوع و تعداد سهام، نرخ تشویقی و دروه تنفس توسط مالک در سامانه تامین ثبت می‌شود.

سازوکار فروش تعهدی
 متقاضیان پس از مراجعه به کارگزاری و عقد قرارداد با کارگزار، در سامانه معاملات بر خط سهام مد نظر را انتخاب کرده و پس از واریز وجه تضمین به حساب کارگزار، نسبت به فروش تعهدی سهم اقدام می‌کند.

سازوکار فروش تعهدی
در این روش نیز همانند فروش استقراضی در طی مدت پول ماحصل از فروش سهم نزد مالک محفوظ می‌شود و مالک حق برداشت پول را ندارد و باید در روشی از پیش تعیین شده مانند سپرده‌های بانکی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با سود ثابت و یا اوراق با درآمد ثابت و... سرمایه‌گذاری و از سود دریافتی آن استفاده کند. البته اگر مالک تمایل داشته باشد می‌تواند مبلغی از سود خود را به مالک به عنوان مبلغ تشویقی پرداخت کند.

پس از سررسید زمان و یا خواست خود متقاضی یا مالک، متقاضی باید همان تعداد سهام را به مالک باز گرداند. البته اگر مالک پیش از موعد درخواست سهام خود را داشته باشد، پس از سپری شدن دوره تنفس که در ابتدا مشخص شده، سهام به مالک بازگردانده می‌شود. در این روش هم مانند فروش استقراضی اگر پیش‌بینی متقاضی محقق شود و قیمت سهام در زمان سررسید کاهش یابد، متقاضی سود خواهد کرد و در غیر اینصورت زیان می‌کند.

 
فروش تعهدی چقدر ریسک دارد؟
به همان میزان که ریسک خرید اعتباری بالاست، فروش تعهدی نیز همانند فروش استقراضی به عنوان نقطه مقابل آن نیز از ریسک بالایی برخوردار است.

 
خرید اختیار فروش چیست؟
اختیار فروش هم مانند فروش استقراضی یک روش برای کسب سود در زمان نزولی شدن قیمت سهام است.
خریدار اختیار فروش پیش‌بینی می‌کند که قیمت سهم یا کالایی مثلا سه ماه دیگر کاهش پیدا می‌کند. به همین منظور اختیار فروش سهم یا کالا را با قیمتی مشخص (قیمت اعمال) خریداری می‌کند. برای مثال قیمت سهمی 400 تومان است، شما پیش‌بینی می‌کنید قیمت سهم سه ماه دیگر کاهش پیدا می‌کند. در اینصورت اختیار فروش را برای رسیدن به قیمت 380 تومان خریداری کرده و بابت هر سهم مثلا 20 تومان پرداخت می‌کنید. موعد سررسید سهام اگر قیمت هر سهم کمتر از رقم اعمال باشد از مابه تفاوت آن سود و اگر بیشتر شود اختیار فروش شما باطل می‌شود.

معاملات دوطرفه
یکی از تفاوت‌های این روش با فروش استقراضی این است که فروش استقراضی سررسید مشخص ندارد و روزانه قیمت سهم توسط کارگزار چک می‌شود. اگر قیمت سهم افزایش یابد و از وجه تضمین بیشتر شود به فروشنده سهم اعلام می‌شود یا وجه تضمین را افزایش دهد و یا سهام را به مالک بازگرداند اما در روش اختیار فروش تا موعد سررسید حق فروش وجود ندارد.

فروش قرارداد آتی چیست؟
از فروش قرارداد آتی سهم نیز می‌توان از نزول قیمت سهام سود کسب کرد. به این صورت که شما معتقدید سهام شرکت یا کالایی در سه ماه آینده کاهش می‌یابد، حق فروش قرارداد آتی را با پرداخت وجه تضمین اخذ می‌کنید، در زمان سررسید اگر قیمت سهم پایین‌تر از رقمی باشد که شما پیش‌بینی کرده‌اید سود و اگر بالاتر رود ضرر خواهید کرد. این روش برخلاف فروش استقراضی سررسید مشخص دارد و وجه تضمین آن کمتر است.

بازار دوطرفه چیست؟
استفاده از ابزار فروش استقراضی یا فروش تعهدی و دیگر ابزاری که امکان کسب سود از نزول قیمت سهام را نیز فراهم می‌کند منجر به ایجاد بازار دوطرفه خواهد شد. به این معنی که برخلاف بازار یک طرفه که تنها می‌شود از رشد قیمت سهام سود برد، در بازار دوطرفه هم از رشد سهام و هم از افت سهام می‌توان سود کسب کرد. در بورس‌های پیشرفته جهان بازار سهام دوطرفه است. اما در ایران تاکنون بازار سهام یک طرفه بوده است.//دنیای اقتصاد