گام به گام با مذاکرات هسته ای تا 10 تیر >>> احتمال توافق در مهلت مقرر چقدر است؟  / 1 تیر 94

مذاکرات ایران و 1+5 که از هفته گذشته در وین از سر گرفته شده است، هفته جاری با مذاکرات دوجانبه وزیران خارجه ایران و سه کشور اروپایی و مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دنبال خواهد شد و قرار است امروز دوشنبه نیز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران با لوران فابیوس، همتای فرانسوی خود در لوکزامبورگ دیدار کند. وزیر امور خارجه فرانسه روز شنبه با تایید خبر دیدارش با ظریف گفت که برای ارزیابی موضع ایران در آستانه برگزاری آخرین دور از مذاکرات هسته‌ای میان تهران و گروه 1+5 با وزیر امور خارجه ایران دیدار می‌کند. فابیوس همچنین تاکید کرد که «فرانسه خواهان یک توافق محکم است.»

همزمان یک دیپلمات ارشد فرانسوی به رویترز گفته است که قدرت‌های جهانی به تمدید بلندمدت مذاکرات نمی‌اندیشند و روی دستیابی به یک توافق تا 30 ژوئن و کمی پس از آن متمرکز هستند. این در شرایطی است که محمد‌جواد ظریف، وزیر امور خارجه نیز روز شنبه در گفت‌و‌گویی اختصاصی با «دنیای اقتصاد» از احتمال بالای «ادامه مذاكرات» بعد از ضرب‌الاجل تعیین شده خبر داد.

به گزارش رویترز، فرانسه از زمان آغاز مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 برای اتخاذ مواضع سخت‌تر در قبال ایران پافشاری کرده و رویکرد تندتری نسبت به سایر اعضا داشته است، اما اکنون فابیوس تلاش دارد ضمن دیدار با وزیر امور خارجه ایران پیش از پیوستن سایر وزرای خارجه به مذاکرات، موضع ایران را ارزیابی کند. به گزارش «ایسنا»، به نقل از خبرگزاری رویترز، فابیوس تاکید کرد: «ما در مرحله‌ای قرار داریم که ایرانی‌ها باید به ما بگویند چه در سرشان دارند و من به آنها خواهم گفت که فرانسه خواهان یک توافق محکم است که قابل راستی آزمایی باشد. چون توافقی که قابل راستی آزمایی نباشد توافقی است که اجرایی نمی‌شود.»

آخرین تلاش‌ها

تنها 8 روز دیگر تا پایان ضرب‌الاجل تعیین شده با هدف رسیدن به توافق جامع هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 فرصت باقی مانده است و در این مدت اندک باقی مانده وزرای خارجه 1+5 نیز روزهای پرکار و سختی را در پیش خواهند داشت. وزرای خارجه اروپایی که هم اکنون در لوکزامبورگ به سر می‌برند با وزیر خارجه ایران نیز دیدار خواهند داشت و پس از آن به گزارش منابع رسانه‌ای غربی، وزیران خارجه 1+5 احتمالا قبل از 30 ژوئن به وین می‌روند تا مذاکرات را در روزهای پایانی پیگیری کنند. در عین حال این احتمال وجود دارد که وزیران خارجه ایران و آمریکا اواخر هفته جاری به وین بروند. این دور از مذاکرات که به‌طور رسمی در سطح معاونان از چهارشنبه گذشته در وین آغاز شده است آخرین دور مذاکرات در مهلت تعیین شده تا ۱۰ تیر است. مذاکرات معاونان وزیران خارجه ایران و 1+5 به‌طور سه‌جانبه و دوجانبه در روزهای گذشته دنبال شده است. معاونان و کارشناسان دو طرف قرار است بدون وقفه تا ۱۰ تیر در وین بمانند و به مذاکرات برای آماده‌سازی متن پیش‌نویس ادامه دهند.

تلاش برای لغو تحریم‌ها

از سوی دیگر سرگئی ریابکوف، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای روسیه در اظهارنظری گفت که اقدامات و گام‌های لازم برای لغو تحریم‌های ایران در حال بررسی است. به گزارش «ایرنا» به نقل از رسانه‌های روسی از جمله خبرگزاری «روسیا سگودنیا»، ریابکوف روز شنبه در گفت‌وگو با خبرنگاران تاکید کرد: «در جریان مذاکرات هسته‌ای اقدامات لازم برای لغو تحریم‌ها در مورد ایران بررسی می‌شود.» او افزود که مساله مهم مذاکرات هسته‌ای، تجزیه و تحلیل و بررسی پیامدهای احتمالی توافق جامع در مورد برنامه هسته‌ای برای تمام طرف‌ها است. مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای روسیه با بیان اینکه زنجیره اقدامات برای لغو تحریم‌های ایران در دست بررسی است، ادامه داد: «اقدامات عملی که در سایت‌های هسته‌ای ایران (برای محدود کردن ابعاد برنامه هسته‌ای) پیش‌بینی شده است از هم‌اکنون باید به اجرا درآید.» او در عین حال گفت: «پنج تا هفت مساله مورد اختلاف باقی مانده که برای حل آنها به تصمیم سیاسی در سطح وزیران نیاز است.» مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای روسیه تاکید کرد که یک هفته پیش کاهش سرعت حل مسائل باقی مانده نگران‌کننده شده بود؛ اما اکنون سرعت حل مسائل در مورد برنامه هسته‌ای ایران در مذاکرات ایران و گروه 1+5 افزایش یافته است. ریابکوف همچنین تلاش‌های طرف روسی برای جلب موافقت سایر اعضای گروه 1+5 در مورد لغو تحریم تسلیحاتی ایران را یادآور شد و گفت: «متاسفانه این مساله از پیچیده‌ترین موضوعات در مذاکرات داخلی 1+5 است و نتوانستیم در این باره به توافق دست یابیم.» این مقام روس ادامه داد: «با توجه به اینکه می‌دانیم این مساله در کدام بخش توافق جامع قرار گرفته است، وضعیت کمی آسان‌تر می‌شود. این مساله (لغو تحریم تسلیحاتی ایران) از نظر فنی دشوار و پیچیده نیست فقط حل آن به تصمیم سیاسی نیاز دارد.» مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای روسیه به تازگی مواضع کشورش در مساله تحریم ایران را اعلام و خاطرنشان کرد: مسکو اجازه نخواهد داد ترتیبی داده شود که تحریم‌ها در مورد ایران به‌‌طور خودکار و بدون مجوز شورای امنیت سازمان ملل اعمال شود.

احتمال ضعیف توافق در مهلت مقرر

همزمان با فرا رسیدن روزهای پایانی مذاکرات هسته‌ای در داخل ایران نیز پیش‌بینی درخصوص نتیجه مذاکرات گسترش یافته است. در این رابطه علاءالدين بروجردي رئيس کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان، احتمال رسیدن به توافق نهایی در مهلت مقرر شده را به خاطر زیاده‌خواهی‌های آمریکا در روند مذاکرات ضعیف دانست و تاکید کرد: «آمریکایی‌ها در تعهداتشان تخلف کرده و در روند مذاکرات نظرات جدیدی را مطرح کردند.» رئيس کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس با بیان اینکه تصویب پروتکل الحاقی در مجلس در شرایط کنونی از جمله ملزومات است، گفت: «در صورتی که ایران به توافق هسته‌ای دست یابد باید مفاد آن در مجلس با قانون اساسی تطبیق داده شود و اگر تایید نشد مجلس به‌طور قطع برخورد خواهد کرد.» بروجردی در مورد طرح الزام دولت به حفظ دستاوردها و حقوق هسته‌ای افزود: «در پی تصویب این طرح غربی‌ها مجوز بازدید از مراکز امنیتی و نظامی ما و مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای که سرمایه‌های ملی ما هستند، نخواهند داشت.»

بازرسی از هر مکانی را نمی‌پذیریم

همزمان با این اظهارات بروجردی، مشاورعالی نماینده ولی فقیه در سپاه‌پاسداران نیز با تاکید بر اینکه برخورد با موضوع هسته‌ای ایران سیاسی است نه فنی و حقوقی، گفت: «هیچ دولتی بازرسی در هر زمان و از هر مکانی را نمی‌پذیرد.»

سردار یدالله جوانی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر با بیان اینکه آمریکایی‌ها در سال‌های گذشته ادعاهایی را در مورد تاسیسات نظامی ایران مطرح کرده‌اند، تاکید کرد: «آمریکایی‌ها هرگز اسناد و مدارک قابل قبول را در این باره ارائه نکرده‌اند و این نشان می‌دهد که آنها نمی‌خواهند مساله هسته‌ای ایران حل شود.» او با بیان اینکه فشارهایی که بر ایران وارد شده هیچ مبنای منطقی و معقولی ندارد، تاکید کرد: «آن چیزی که امروز تحت عنوان بازرسی از هر مکان و در هر زمان مطرح می‌شود توسط هیچ دولت و کشوری پذیرفته نخواهد شد.» سردار جوانی ادامه داد: «بسیاری از کشورهایی که پروتکل الحاقی را پذیرفته‌اند کشورهایی هستند که فاقد فناوری هسته‌ای بوده و کشورهایی هم که دارای این فناوری هستند برای حفظ منافع و اعتبار خود پروتکل الحاقی را با قید و شرط پذیرفته‌اند.»

این در شرایطی است که پیش‌تر «جان کری» وزیر امور خارجه آمریکا درباره موضوع ادعایی «ابعاد نظامی» احتمالی برنامه اتمی ایران که در یک دهه گذشته یکی از موارد عمده اختلاف ایران و کشورهای غربی بوده، گفته آمریکا به جای «نگاه به گذشته» در پرونده هسته‌ای ایران، «نگاه رو به آینده» دارد. کری گفته است: «ما بر آن چیزی که ایران در گذشته انجام داده متمرکز نیستیم. ما شکی نداریم و مطمئن هستیم که آنها چه برنامه‌های نظامی‌ای داشتند، اما الان برای ما این مهم است که به آینده نگاه کنیم.»

به گزارش «ایرنا»، موضوع «پی.ام.دی» یا ابعاد نظامی احتمالی به گفته مقام‌های ایرانی مربوط به قبل از سال 1382 و ادعای کشورهای غربی در انجام برنامه نظامی هسته‌ای به قصد تولید و توسعه سلاح هسته‌ای است. برخی مخالفان تفاهم لوزان، خواهان گنجاندن بندی در توافق هسته‌ای نهایی با ایران هستند که در آن گفته شود برنامه هسته‌ای ایران پیش از این جنبه نظامی هم داشته است. ایران مخالف وجود چنین بندی در متن توافق است. سخنان وزیر خارجه آمریکا -اگر با چاشنی صداقت و راست‌گویی همراه باشد- نشان‌دهنده این است که گروه 1+5 آمادگی دارد تا از گنجاندن چنین بندی در متن توافق بگذرد. دولت آمریکا در ماه‌های گذشته دو بار از مواضع خود در قبال ایران کوتاه آمده است؛ یک بار آنجا که «باراک اوباما» رئیس‌جمهوری این کشور گفت: «اقدام نظامی در مورد ایران موثر نیست» و اکنون که «جان کری» وزیر امور خارجه‌اش می‌گوید: «آماده برداشتن تحریم‌ها است بدون آنکه در گذشته ایران کنکاش کند.»
 //دنیای اقتصاد