ترفندهای مهم رانندگی >>> با خودروی گرمازده چه کنیم؟  

 هرچند که در خودرو‌های امروزی، سیستم‌های هشدار‌دهنده گرم‌شدن و جوش‌آوردن خودرو وجود دارد و این اتفاق به شکل‌های مختلف به راننده گوشزد می‌شود، اما باید از دمای کاری موتور و فن‌ها نیز اطلاعاتی داشته باشیم.

دمای کاری موتور در خودرو‌های قدیمی‌تر ‌ روی آمپر آب با رنگ‌های مختلف نشان داده شده است اما این رنگ‌آمیزی در خودرو‌های جدید وجود ندارد و آمپر آب درجه‌بندی شده است. کافی است تا یک‌بار تا لحظه گرم شدن موتور خودرو، منتظر روشن شدن فن‌های سیستم خنک‌کننده شویم و دمایی را که فن‌ها شروع به کار کردن می‌کنند را در ذهن همیشه داشته باشیم. این دما نشان‌دهنده آغاز شرایط بحرانی خودرو است و در صورتی که در پشت فرمان دیدیم آب از این دما در حال گذر است، باید سریعا پی به وجود اشکال در سیستم خنک‌کننده ببریم.

 در واقع یکی از اصول مهم رانندگی در این است که همیشه نگاهی به آمپر‌ها در حین حرکت داشته باشیم و یک راننده خوب با بررسی لحظه‌ای آمپر‌ها از بروز مشکل در لحظات اولیه جلوگیری می‌کند.

 شرایط کاری و شرایط محیطی  در جوش‌آوردن و چگونگی خنک کردن موتور اثر دارند اما در حالت کلی، وقتی خودرو گرم کرد، اگر در شروع بالا رفتن آمپر است و پایین آمدن آن را مدتی است که حس نکرده‌اید و هنوز شرایط بحرانی پیش‌نیامده، خاموش‌کردن موتور مشکلی ایجاد نمی‌کند اما به شرط اینکه فن‌ها در حال کار باشند تا با سرد کردن آب رادیاتور و استارت‌های چند دقیقه به چند دقیقه که منجر به چرخش آب درون موتور می‌شود، بتوان آب را مرحله به مرحله تا گذر از خطر، خنک کرد. این نکته رانباید فراموش کنیم که اصلا یک موتور گرم شده را خاموش رها نکنیم، چراکه منجر به ایجاد خسارت‌هایی می‌شود و در هر دقیقه باید چند تک استارت به خودرو بزنیم. اما اگر موتور جوش آورده، چراغ اخطار روشن شده و وضعیت در شرایط بحرانی قرار گرفته است، اقدامات زیر را انجام می‌دهیم:

 خودرو را به کناری منتقل می‌کنیم و در اولین اقدام سریعا به بررسی کارکرد فن‌ها می‌پردازیم. اگر فن‌ها در حال کار با دور تند خود بودند، مشکل از جای دیگر است و اگر فن‌ها خاموش بودند یا در دور آهسته، با زدن دکمه کولر خودرو، فن‌ها را مجبور به چرخش در دور تند می‌کنیم. در خودرو‌هایی که پروانه آنها با تسمه است، باید از سلامت تسمه و سفت بودن آن مطمئن شویم. شل بودن تسمه باعث می‌شود تا در حین کار و بالا رفتن دمای اطراف، تسمه شل‌تر شده و کارکرد آن به کلی مختل شود. برای خنک‌کردن خودرو‌های دارای پروانه، می‌توان از گاز دادن‌های آهسته و کمی بالا آوردن دور موتور استفاده کرد. در این صورت سرعت جریان باد ایجاد شده توسط پروانه، بیشتر شده و دمای آب را پایین می‌آورد. در صورت خرابی پروانه یا فن‌ها باید به دنبال رفع عیب مثل خرابی رله فن، سنسور دمای آب و ... یا شل شدن و پاره شدن تسمه باشیم.

 از ریختن آب روی موتور گرم در هر حالتی خودداری کنید؛ چرا‌که سرد‌شدن یکباره موتور منجر به تاب برداشتن سرسیلندر و حتی گیرپاژ قطعات داخلی آن می‌شود. اما اگر آب به میزان کافی در دسترس باشد، می‌توان آن را روی شبکه‌های رادیاتور (‌و نه به اشتباه روی سر رادیاتور) بریزیم که منجر به کاهش دمای آب سیستم خنک‌کاری شود. بعد باید به سراغ اضافه کردن آب برویم. پس موتور را خاموش می‌کنیم.

وقتی موتور خودرو جوش می‌آورد، باز کردن در سیستم خنک‌کاری می‌تواند باعث پاشیدن آب به بیرون و ایجاد سوختگی شود. اما با کمی مهارت می‌توان از ایجاد این اتفاق جلوگیری کرد. بهتر است تا دستمال بزرگی یا حتی یک لباس را ‌ روی در‌ سیستم خنک‌کننده بگذاریم و آرام آرام به نحوی که هوای موجود درسیستم و فشار ایجاد شده در آن خارج شود، اقدام به باز کردن در‌ سیستم خنک‌کاری کنیم. در این حالت چون آرام و آهسته فشار خارج شده است، امکان پاشیدن آب به بیرون کمتر می‌شود و در صورت بروز چنین اتفاقی، پارچه قرار گرفته روی در‌ از وقوع آن جلوگیری می‌کند. با باز کردن در‌، آب درون رادیاتور می‌ریزیم و‌ خودرو را روشن می‌کنیم. سپس با گردش آب و پس از چند لحظه، مجاری هوا‌گیری سیستم خنک‌کاری را (‌در صورت وجود در سیستم‌) باز کرده و اقدام به اضافه‌کردن آب و هواگیری آن می‌کنیم و سپس به دنبال علت ‌کاهش آب باشیم و اگر کاهش آب در صورت وجود نشتی در سیستم است، باید آن را برطرف کنیم.
 
 

اگر کاهش دمای آب با اقدامات بالا واضح نبود، امکان بروز مشکل در بخش‌های دیگر وجود دارد. یکی از این قسمت‌ها، قفل کردن ترموستات است.

 ترموستات وسیله‌ای ترمودینامیکی است که تا حد مشخصی امکان گرم شدن آب درون موتور را می‌دهد و بعد از آن با باز شدن فنر آن در اثر گرم شدن آب، امکان چرخش آب درون سیستم خنک‌کاری و خنک شدن آن را ممکن می‌سازد. اگر ترموستات گیر کند، آب درون سیستم نخواهد چرخید و مدام درون موتور گرم می‌شود تا جایی که علائم جوش آوردن موتور معلوم شود.

برای اینکه بفهمیم ترموستات سالم است یا نه، دست خود را روی رادیاتور قرار می‌دهیم و اگر در لحظه جوش بودن آب و بالا بودن دما، رادیاتور سرد و خنک باشد، نشان از عدم ورود آب گرم موتور به رادیاتور و در نتیجه خرابی ترموستات دارد. در صورت خرابی ترموستات، باید اقدام به تعویض آن کنیم یا حتی در حالت اضطرار، آن را تا اولین موقعیت از سیستم برداریم. عدم ورود آب به درون رادیاتور می‌تواند علت دیگری نیز داشته باشد و آن کارنکردن واتر پمپ است. این اتفاق در خودرو‌های امروزی بسیار کم رخ می‌دهد و معمولا با خراب شدن واتر پمپ، نشانه‌های آن بروز می‌کند که خرابی فیبر فنر و نشتی آب از قسمت واتر پمپ، شایع‌ترین آنهاست. //امیررشیدمهرآبادی/دنیای اقتصاد